Ανάλυση: Επηρεάζει η ηλικία την απόδοση των αθλητών; (graphs)

Ανταγωνισμός δεν υπάρχει μόνο στα ομαδικά σπορ, αλλά και στα ατομικά και το Statathlon περιλαμβάνει στοιχεία στην έρευνά του και παρουσιάζει την κατάσταση και τα επιτεύγματα των αθλητών, ανάλογα με την ηλικία τους.

Είναι ένα από τα διαχρονικά debate, η σχέση της ηλικίας και των αποτυπωμάτων του χρόνου πάνω στο κορμί των επαγγελματιών αθλητών. Ειδικά όσο μεταβάλλονται οι συνθήκες, υπό τις οποίες αυτοί καλούνται να συμμετέχουν. Παλαιότερα, για παράδειγμα, συναντούσε κάποιος ποδοσφαιριστές σε αρκετά προχωρημένη ηλικία, όπως τα 37, τα 40 ή και μεγαλύτερους, να είναι ανταγωνιστικοί σε γενικές γραμμές και πάντως να παίζουν σε καλό επίπεδο.
Σημερα αυτό θεωρείται αδιανόητο, αφού αδιαπραγμάτευτα οι ρυθμοί έχουν εντατικοποιηθεί και η διάρκεια «ζωής» τους σε περιβάλλον έντονης δράσης όλο και μικραίνει.
Αυτό δεν αφορά μόνο τα ομαδικά αθλήματα, αλλά και τα ατομικά. Στα τελευταία εστιάζει την έρευνά του το Statathlon, χρησιμοποιώντας γραφήματα για να παρουσιάσει τη στατιστική ανάλυση των αγωνιστικών δεδομένων που παράγουν αθλητές ποικίλων ηλικιών και σπορ. Εξετάζονται τα 100 μέτρα, τα 20 χλμ βάδην και η σφυροβολία. Σκοπός είναι τελικά να απαντηθεί τα εξής ερωτήματα: Διαφέρει η «ιδανική» ηλικία από άθλημα σε άθλημα και δεύτερον, πόσο επηρεάζει ένας αριθμός την απόδοση και τις επιδόσεις των αθλητών;
Το δείγμα είναι 30 άνδρες αθλητές, που έχουν συμμετέχει σε τουλάχιστον μια παγκόσμια διοργάνωση ή σε Ολυμπιακούς αγώνες και παρέμειναν στην ενεργό δράση για τουλάχιστον 12 χρόνια και δεν απουσίασαν δυο συνεχόμενα από αυτήν.
100 μέτρα
Η κούρσα των 100μ. θεωρείται μια από τις πιο γρήγορες. Το παγκόσμιο ρεκόρ κατέχει ο Γιουσέιν Μπολτ από το 2009 με 9.58’’. Κατά τη διάρκεια εκείνης της κούρσας  ανέπτυξε μέση ταχύτητα 23.35 χλμ/ώρα, ενώ η μέγιστη τιμή που έφτασε ήταν 27.44 χλμ/ώρα. Εντούτοις, το συγκεκριμένο άθλημα δεν είναι το ταχύτερο, αφού συνολικά οι αθλητές που τρέχουν 200μ. ή σκυταλοδρομία 4Χ100 φτάνουν σε πιο υψηλές ταχύτητες (πχ ο Μπολτ έφτασε το 2014 τα 8.65’’ στη σκυτάλη).
Οι χρόνοι διαρκώς μειώνονται, όσο περνούν τα χρόνια, αν και με μικρότερη συχνότητα. Τα 10.2’’ του Τζέσε Όουενς το 1936 έχουν μειωθεί κατά περίπου 6 δευτερόλεπτα, κάνοντας ορατό το ενδεχόμενο κάποτε τα 100μ. να καλυφθούν σε λιγότερο από 9’’, όσο δύσκολο κι αν φαντάζει. Δεδομένα πάντως, το σπριντ χρειάζεται ταχύτητα κι επιτάχυνση. Σύμφωνα με έρευνα του Κορχόνεν, που δημοσιεύτηκε το 2009, η πρώτη μειώνεται κατά 5-6% μετά από μια δεκαετία αγώνων, κάτι που εξηγεί το γεγονός πως οι περισσότεροι σπρίντερ αποσύρονται ή δεν είναι ανταγωνιστικοί σε υψηλό επίπεδο μετά τα πρώτα 30s.
Το peak των αθλητών
Με μια πιο προσεκτική ματιά στο γράφημα που ακολουθεί, γίνεται αντιληπτό το παραπάνω, αφού η πλειοψηφία των καλύτερων επιδόσεων στην αθλητική ζωή των σπρίντερ έρχονται μεταξύ των 23 και των 28 ετών. Από τα 24 ως τα 26 μάλιστα καταγράφονται τα σπουδαιότερα ρεκόρ σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη τριετία.

(Πηγή: Statathlon)



Το δεύτερο γράφημα παρουσιάζει την εξέλιξη στην επίδοση ενός αθλητή των 100μ., βάσει των αποτελεσμάτων 30 αθλητών κάθε χρόνο της επαγγελματικής τους ζωής. Ο χρόνος «πέφτει» κάθε χρόνο ως τα 26, μετά μένει περίπου στο ίδιο επίπεδο για δυο χρόνια και στη συνέχεια αρχίζει να αυξάνεται πάλι, φτάνοντας έτσι ένας αθλητής σε ηλικία 32 χρονών να πετυχαίνει χρόνους ανάλογους των 22 του.

(Πηγή: Statathlon)
20 χλμ βάδην
Το συγκεκριμένο άθλημα έχει σχετικά μικρό χρόνο ζωής. Παρότι υπάρχει από τον 17ο αιώνα, στο πρόγραμμα των Ολυμπιακών Αγώνων εντάχθηκε μόλις το 1956. Σαν σπορ, απαιτεί επιπλέον συγκέντρωση από τους αθλητές, αφού πρέπει να έχουν συνεχώς ένα πόδι σε επαφή με το έδαφος. Το τωρινό παγκόσμιο ρεκόρ είναι 1:16:36, του Γιουσούκε Σουζούκι από το 2015.
Είναι εντυπωσιακό πως με την πάροδο των χρόνων, τα ρεκόρ στο βάδην βελτιώνονται διαρκώς, με 11 από τα καλύτερα 20 όλων των εποχών έχουν επιτευχθεί την τελευταία 10ετία. Από το 1:29:59 το 1956, το ρεκόρ έχει βελτιωθεί κατά 13 ολόκληρα λεπτά! Συμπερασματικά, δεν φαντάζει μακρινή η εποχή που θα καλύπτονται τα 20 χλμ σε 1:15.
Σε αντίθεση πάντως με την ταχύτητα και τη δύναμη, η αντοχή δεν έχει τόσο εμφανή τα σημάδια του χρόνου. Έτσι, δεν προκαλεί τόσο μεγάλη εντύπωση η παρουσία 40άρηδων και 50άρηδων σε αγώνες μεσαίων και μεγάλων αποστάσεων. Είναι δυο οι παράγοντες που επηρεάζουν την αντοχή στο ανθρώπινο σώμα: η κατανάλωση οξυγόνου και το όριο γαλακτικού οξέος, που παράγεται μετά την άσκηση. Αναφορικά με την πρώτη, αυτή περιορίζεται μετά τα 30 χρόνια ζωής κι έκτοτε μόλις κατά 10% ανά δεκαετία, αφήνοντας περιθώρια στους αθλητές να συνεχίσουν σε προχωρημένο ηλικία να τρέχουν. Όσον αφορά το όριο γαλακτικού οξέος, αυτό σχετίζεται ακόμη λιγότερο με την ηλικία.

(Πηγή: Statathlon)
Όπως φαίνεται και στο γράφημα, η εικόνα δεν μοιάζει με αυτή που παρουσιάζουν οι σπρίντερ όσο μεγαλώνουν. Το peak των αθλητών του βάδην μεταφέρεται λίγα χρόνια μετά τα μέσα των 20s, προς το τέλος της τρίτης δεκαετίας της ζωής τους και στις αρχές της τέταρτης. Στη συγκεκριμένη περίπτωση πάντως, δεν μπορεί κάποιος να είναι κατηγορηματικός, σύμφωνα με τα στοιχεία του Statathlon, αφού με βάση τη μέθοδο του T-test, που χρησιμοποιείται ως επιβεβαίωση για την εγκυρότητα των στοιχείων, η περίπτωση αυτή μπορεί να θεωρηθεί επαρκής για συμπεράσματα, ωστόσο οι εξαιρέσεις δεν είναι τόσο λίγες, όσο στην περίπτωση των σπρίντερ.
Αυτό φαίνεται και στο ακόλουθο γράφημα, όπου ενώ ο χρόνος κάνει limit down στα 26 χρόνια, στη συνέχεια αυξομειώνεται άτακτα. Ένας αθλητής στα 32 του αποδίδει καλύτερα σε σχέση με τα 27 και τα 28, κάτι που δεν φαίνεται να έχει λογική, αν δεν λάβουμε υπόψιν πως οι επιδόσεις επηρεάζονται κι από άλλους παράγοντες, μη μαθηματικούς, όπως πχ η εμπειρία.

(Πηγή: Statathlon)
Σφυροβολία
Η σφυροβολια εντάχθηκε στο πρόγραμμα των Ολυμπιακών Αγώνων ήδη από το 1900. Χρονολογείται από τον 15ο αιώνα και είναι ένα από τα πιο κλασικά αθλήματα των Αγώνων της Σκωτίας (Scottish Highlands Games). Το σημερινό παγκόσμιο ρεκόρ είναι τα 86,74 μ. κι ανήκει στον Γιούρι Σγιέντικ το 1986. Σε αντίθεση με τα προηγούμενα δύο αθλήματα, στη σύγχρονη εποχή είναι αρκετά σπάνια τα μεγάλα ρεκόρ του παρελθόντοw, αφού μόνο 2 από τα κορυφαία 20 ρεκόρ ever έγιναν μετά το 1992.
Η ρίψη σφύρας απαιτεί χαρακτηριστικά όπως την αίσθηση χρόνου, την ταχύτητα και τον ρυθμό. Εξάλλου, αποτελεί εξαιρετικό παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο τα μαθηματικά και η γεωμετρία εφαρμόζονται στον αθλητισμό (π.χ. ιδανική γωνία ρίψης για μεγιστοποίηση της απόστασης). Ωστόσο, βασίζεται κυρίως στη φυσική δύναμη και λιγότερο στην ένταση.

(Πηγή: Statathlon)
Όσο πιο μεγάλοι, τόσο πιο καλόι
Η φυσική αντοχή/δύναμη συνήθως αγγίζει το maximum μεταξύ 25 και 30 ετών. Στη συνέχεια διατηρείται σταθερή έως τα 40 περίπου, όταν ξεκινά η μείωση. Αυτό εξηγεί γιατί οι περισσότεροι αθλητές με σφυρί χτύπησαν το καλύτερό τους ρεκόρ όταν πλησίασαν ή οριακά ξεπέρασαν τα 30, κάτι που φαίνεται και στο παραπάνω γράφημα.

(Πηγή: Statathlon)
Τα αποτελέσματα και τα συμπεράσματα αυτής της έρευνας ποικίλουν ανά άθλημα, επομένως δεν θα μπορούσαν παρά να είναι ενδιαφέροντα. Όπως αποδείχθηκε, η καλύτερη χρονική περίοδος στη ζωή στον αθλητισμό διαφέρει από περίπτωση σε περίπτωση και κάθε αγωνιστικό χαρακτηριστικό δεν επηρεάζεται με τον ίδιο τρόπο από την ηλικία. Όπως φάνηκε παραπάνω, σε αποστάσεις, π.χ. 20 χιλιομέτρων, ο συσχετισμός μεταξύ αντοχής και ηλικίας είναι μάλλον μικρός. Αυτό όμως δεν ισχύει σε όλες τις περιπτώσεις, κάτι που καθιστά και την ανάλυση αποτελεσμάτων και αγώνων πιο απαιτητική από την ανάγνωση των προφανών.
<To Statathlon είναι η πρώτη ελληνική startup που ασχολείται με την πρωτογενή επιστημονική έρευνα στο χώρο του αθλητισμού. Περισσότερα στο http://statathlon.com/>
Μπορείτε να βρείτε την πρωτότυπη έρευνα εδώ: How Are Physical Attributes Linked to Age in Athletics Events