Κλασ.Αθλητισμός / Στίβος

Αθλητής: αυτός που ασχολείται συστηματικά με κάποιο άθλημα και συνήθως συμμετέχει σε αθλητικούς αγώνες.
Οι λέξεις άθλος και άθλο είναι ομηρικές. "Άθλος" ήταν "ο αγώνας (για νίκη και βραβείο)" και "άθλο" το "βραβείο του αγώνα" / έπαθλο. Ο "άθλος" προέρχεται από τη λέξη "άεθλος". Η αρχική σημασία της οποίας είναι αθλητικός αγώνας αλλά συναντάται να εννοεί και το κατόρθωμα. Το ρήμα αεθλεύω σημαίνει παίρνω μέρος σε αθλητικούς αγώνες και το ρήμα αθλεύω σημαίνει "βασανίζομαι, υποφέρω, κοπιάζω, μοχθώ"
Ο αγώνας, από το "αγών", προέρχεται από το "άγω" που εξελίχθηκε σε "συγκέντρωση για άμιλλα, για αγωνισμό".
Ο δρόμος - Στάδιο ήταν το πρώτο αγώνισμα και βραβείο (άεθλον) - και αντιστοιχεί σήμερα στο αγώνισμα των 200μ.
Το "στάδιο" ήταν μονάδα μέτρησης μήκους την οποία χρησιμοποιούσαν οι Αρχαίοι Έλληνες, ίση με το μήκος ενός αθλητικού σταδίου (600 πόδια - που είχε ορισθεί για αγώνα των δρομέων της αρχαίας Ολυμπίας) και που αντιστοιχούσε σε μήκος 185,15 μέτρων. Το μήκος του σταδίου διέφερε από τόπο σε τόπο (Πόλη-Κράτος).
Αθλητισμός: το σύνολο των ατομικών και ομαδικών δραστηριοτήτων (αθλημάτων που αποσκοπούν στη γύμναση του σώματος και περιλαμβάνουν συχνά τον ανταγωνισμό για την επίτευξη καλύτερων επιδόσεων) καθώς και οι οργανωτικές δομές (σύλλογοι, ομοσπονδίες κλπ) που ασχολούνται με αυτές τις δραστηριότητες
Τα αγωνίσματα του στίβου και το άθλημα συνολικά έχουν την περιγραφή "Στίβος" ή πιο επίσημα "Κλασσικός Αθλητισμός" καθώς τα περισσότερα έχουν ρίζες σε ανάλογα αγωνίσματα/αθλήματα που διοργανώνονταν στην κλασική αρχαιότητα και ήταν αυτά που κυριαρχούσαν.
Η Μ.Βρετανία και οι περισσότερες χώρες της Κοινοπολιτείας χρησιμοποιούν τη λέξη "Athletics" για το άθλημα, ενώ οι ΗΠΑ το "Track & field" ορίζοντας το μέρος για τα αγωνίσματα στίβου και κονίστρας, δηλαδή αντίστοιχα το οβάλ τμήμα (διαδρόμους με ταρτάν) του Σταδίου όπου γίνονται οι δρόμοι και τον εσωτερικό του χώρο για τα άλματα και ρίψεις.
Ένα τυπικό Στάδιο στίβου έχει περίμετρο 400μ. στον εσωτερικό διάδρομο από τους 8.
Ολα τα αγωνίσματα ταχύτητας (έως και 400μ.) ξεκινούν από βατήρα εκκίνησης και τρέχει ο κάθε αθλητής εξολοκλήρου στο διάδρομό του.
Στις μεγαλύτερες αποστάσεις οι αθλητές ξεκινούν από όρθια θέση και τρέχουν μαζί ενώ χτυπάει καμπανάκι 1 στροφή πριν το τερματισμό.
Στα στηπλ υπάρχει και ένα εμπόδιο με λίμνη, συνήθως λίγο εσωτερικά στη μία στροφή.
Ο ελληνικής ιστορικής προέλευσης Μαραθώνιος δρόμος που έχει καθιερωθεί στα 42.195μ. και τα αγωνίσματα του βάδην (όπου ο βασικότερος κανονισμός είναι να υπάρχει συνεχώς επαφή ποδιού με το έδαφος) γίνονται εκτός Σταδίου, σε δημόσιο δρόμο.
Σκυταλοδρομίες γίνονται 4χ100μ. και 4χ400μ. - όπου αρχίζει να καθιερώνεται και μεικτή - από 2 άνδρες και γυναίκες.
Παράλληλα προς τους διαδρόμους εντός -ή εκτός- σε κάποια ευθεία υπάρχουν τα σκάμματα των οριζοντίων αλμάτων, ενώ τα στρώματα για τα κάθετα άλματα είναι συνήθως εσωτερικά στα πέταλα.
Στο γρασίδι του Σταδίου καταλήγουν οι ρίψεις, με τον ακοντισμό να γίνεται κεντρικά ενώ οι υπόλοιπες από βαλβίδα, συνήθως σε γωνία εσωτερικά και με κλωβό για δισκοβολία-σφυροβολία.
Ο κλειστός στίβος έχει περίμετρο 200μ. και 6 διαδρόμους. Από ρίψεις γίνεται μόνο η σφαιροβολία εκεί, αντί για 100μ. γίνονται 60μ και δεν υπάρχουν μεγαλύτερες αποστάσεις εμποδίων, ενώ σε επίσημο πρόγραμμα γίνονται μέχρι 3000μ. Τα 200μ. έχουν βγει από το επίσημο πρόγραμμα.
Το υλικό στους διαδρόμους είναι ελαστικός τάπητας (συνήθως αναφέρεται ως ταρτάν) και οι αθλητές για καλύτερες επιδόσεις τρέχουν με ειδικά παπούτσια με μικρά καρφιά (spikes).
Στις βαλβίδες επίσης υπάρχουν ειδικά παπούτσια για την ολισθηρότητα.
Τα επίσημα αγωνίσματα του στίβου είναι αυτά που περιλαμβάνονται παραδοσιακά στο Ολυμπιακό πρόγραμμα - και παγκόσμια πρωταθλήματα ανοικτού στίβου.
Αφορούν δρόμους (ταχύτητες και αποστάσεις) άλματα, ρίψεις και τα σύνθετα αγωνίσματα - και είναι τα ακόλουθα:
100μ., 200μ., 400μ.,
800μ., 1500μ., 5000μ., 10000μ.
Μαραθώνιος
20χλμ βάδην, 50χλμ βάδην
110μ./100μ. εμπόδια, 400μ. εμπόδια, 3000μ. φ.εμπόδια
Μήκος, Τριπλούν
Ύψος, Επι κοντώ
Σφαιροβολία, Δισκοβολία, Σφυροβολία, Ακοντισμός
10θλο/7θλο
4χ100μ., 4χ400μ.
Οι γυναίκες μπήκαν σε αγωνίσματα στίβου μόλις το 1928 στους αγώνες του Αμστερνταμ και σταδιακά ιδίως τη δεκαετία του 1990 έφτασαν να είναι σε όλα.
-> Κατηγορίες, τεχνικά στοιχεία, αγωνίσματα
Ο στίβος είναι η βάση όλων των αθλημάτων και χαρακτηρίζεται ως ο βασιλιάς των Ολυμπιακών Αγώνων που είναι η κορυφαία αθλητική και όχι μόνο διοργάνωση.
Το "Citius, Altius, Fortius" - πιο γρήγορα, πιο μακριά/ψηλά, πιο δυνατά (που καθιερώθηκε το 1924 στους Ολυμπιακούς Αγώνες στο Παρίσι) και είναι το σύνθημα που αντιπροσωπεύει και ταυτίζεται όχι μόνο με τη διοργάνωση, αλλά τον Αθλητισμό γενικότερα και το Στίβο ιδιαίτερα.
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες αναβίωσαν το 1896 στην Αθήνα και επέστρεψαν στη γεννέτειρά τους το 2004 (και αφού για τα 100 χρόνια δεν της είχαν ανατεθεί του 1996) ξεκινώντας στις 13/8 με μια εντυπωσιακή τελετή έναρξης στο ΟΑΚΑ. Το αγώνισμα της σφαιροβολίας έγινε στην Αρχαία Ολυμπία.
Σε οργανωμένη και επίσημη μορφή, αγωνίσματα γίνονταν από τους Αρχαίους Ολυμπιακούς Αγώνες, με τους 1ους να γίνονται το 776 π.Χ. (είχαν προηγηθεί βέβαια και αρκετές ακόμα διοργανώσεις)
Πριν τους 1ους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες προηγήθηκαν τα 4 "Ολυμπια", οι Ζάππειες Ολυμπιαδες με χρηματοδότηση του Ευ.Ζάππα και 1η το 1859 στην πλ.Λουδοβίκου (Ομονοίας)
Σε Γαλλία και Μ.Βρετανία ξεκίνησαν οι οργανωμένες μορφές και διοργανώσεις αγώνων στίβου - ιδίως στο Λονδίνο τη δεκαετία του 1860.
Η Ομοσπονδία ερασιτεχινκού Αθλητισμού (Amateur Athletic Association /AAA) στη Μ.Βρετανία ήταν η πρώτη που ιδρύθηκε, το 1880. Oι ΗΠΑ έκαναν την πρώτη μορφή εθνικού πρωταθλήματος το 1876 με διοργανωτή τον αθλητικό σύλλογο της Ν.Υόρκης (που είχε δημιουργηθεί στα πρότυπα του αντίστοιχου του Λονδίνου) διευρύνοντας μια καθιερωμένη αθλητική φθινοπωρινή τους συνάντηση.
Το 1894 ο Pierre de Coubertin στο Παρίσι ιδρύοντας την Διεθνή Ολυμπιακή επιτροπή σε ένα συμβούλιο με αντιπροσώπους ομοσπονδιών 11 χωρών αποφάσισε την αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων και ανατέθηκαν για το 1896 στην Αθήνα (και το 1900 στο Παρίσι)
Το 1896 στο Παναθηναϊκό Στάδιο διεξήχθησαν οι Α΄ Πανελλήνιοι Δοκιμαστικοί Αγώνες που απετέλεσαν το κριτήριο για την επιλογή των Ελλήνων αθλητών που θα μετείχαν στην Α΄ σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896. Το πρωτάθλημα αυτό διοργανώθηκε από την "Επιτροπή Ολυμπιακών Αγώνων" και θεωρείται το "Α΄ Πανελλήνιο Πρωτάθλημα Στίβου", παρά το ότι ο ΣΕΓΑΣ (που ιδρύθηκε το 1897) ξεκίνησε να διοργανώνει πανελλήνιο πρωτάθλημα το 1901.
Τη Δευτέρα του Πάσχα το 1896 ο Βασιλιάς Γεώργιος κήρυξε την έναρξη των Αγώνων σε ένα κατάμεστο απο 80 χιλιάδες κόσμο Παναθηναικό Στάδιο και 9 μπάντες έψαλλαν τον Ολυμπιακό ύμνο "Αρχαίο Πνεύμα αθάνατο..."
Έγιναν 43 αγωνίσματα σε 9 αθλήματα, με το στίβο με 12 αγωνίσματα μεταξύ αυτών. Πρώτο αγώνισμα ήταν οι προκριματικοί των 100μ. και πρώτο που ολοκληρώθηκε το τριπλούν με νικητή τον Αμερικανό Connolly, ενώ η -έστω και αμφισβητούμενη- νίκη του Σπύρου Λούη στον Μαραθώνιο είναι μάλλον η πιο ξακουστή και ο αθλητής από τους πιο εμβληματικούς διαχρονικά.
Η αναβίωση, η ανάθεση και η επιτυχημένη τέλεση στην Αθήνα των Α' Ολυμπιακών Αγώνων είχαν σαν αποτέλεσμα όλο και περισσότεροι να θέλουν να γυμνάζονται, να γίνονται όλο και περισσότεροι τοπικοί αγώνες σε διάφορα μέρη της χώρας, με αποτέλεσμα να ιδρυθούν νέοι σύλλογοι (37 εκείνη την εποχή) για να καλύψουν τις ανάγκες.
Μια πρώτη κίνηση για ίδρυση Ομοσπονδίας αθλητικών σωματείων είχε γίνει από τον Παναχαΐκό Γ.Σ. στην Πάτρα το 1895 κι εκεί πάλι με την ευκαιρία των "Παναχαΐκών" αγώνων, μετά τους Ολυμπιακούς, τέθηκε εκ νέου το θέμα.
Ο "Πανελλήνιος ΓΣ" τον Οκτώβριο του 1896 έστειλε σε όλους τους συλλόγους της εποχής (52) εγκύκλιο που τους καλούσε σε συνέδριο τον Ιανουάριο 1897 με θέμα την ίδρυση Συνδέσμου, τη ψήφιση καταστατικού και εκλογές και στην πρώτη συγκέντρωση στο γυμναστήριο του "Πανελληνίου Γ.Σ." ήταν παρόντες και διαπιστεύτηκαν 28 σύλλογοι.
Από την Κυριακή 12 και μέχρι στις 15 Ιανουαρίου 1897 συνήλθε επίσημα το συνέδριο και αποφασίστηκε η ίδρυση του ΣΕΓΑΣ [Σύνδεσμος Ελληνικών Γυμναστικών Αθλητικών Σωματείων] και το καταστατικό του. Η απόφαση δημοσιεύθηκε στις 27 Φεβρουαρίου 1897 στην εφημερίδα της Κυβέρνησης.
Το B΄ Πανελλήνιο πρωτάθλημα στίβου του 1901 ήταν στην ουσία το 1ο επίσημο πρωτάθλημα στίβου, με 12 συλλόγους να παρελαύνουν στο Παναθηναικό Στάδιο. Πολυνίκεις σύλλογοι αναδείχθηκαν ο Πανελλήνιος Γ.Σ. και ο Εθνικός Γ.Σ. με 7 πρώτες νίκες ο καθένας και έλαβαν από ένα τρόπαιο πρωταθλητή, ένα αντίγραφο της "Νίκης του Παιωνίου" που είναι και το έμβλημα του ΣΕΓΑΣ.
Απο το 1931 γινόταν πανελλήνιο πρωτάθλημα γυναικών.
Το 1983 ιδρύθηκε η ΚΟΕΑΣ [Κυπριακή Ομοσπονδία Ερασιτεχνικού Αθλητισμού Στίβου] και έχει σταθερά 6 συλλόγους.
Από το 1983 διεξάγεται η μεγαλύτερη εγχώρια διοργάνωση, που τροφοδοτεί οικονομικά σε μεγάλο βαθμό την Ομοσποδία, ο Κλασσικός Μαραθώνιος Αθηνών ("Αυθεντικός" από το 2014)
Η παγκόσμια Ομοσπονδία κλασικού αθλητισμού "IAAF" (International Amateur Athletic Federation, με την έννοια του ερασιτεχνικού αθλητισμού όμως να μην κυριαρχεί έγινε από το 2001 International Association of Athletics Federations) ιδρύθηκε το 1912 κατόπιν της πρώτης συνεδρίασης στη Στοκχόλμη στις 17 Ιουλίου, μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες εκεί, παρουσία εκπροσώπων 17 χωρών, με την Ελλάδα ανάμεσά τους.
Η Ευρωπαική Ομοσπονδία (EAA) δημιουργήθηκε το 1932 ενώ στην τωρινή δομή είναι από το 1969.
Τα Πανευρωπαικά πρωταθλήματα ξεκίνησαν το 1934 στο Τορίνο - με 2 διοργανώσεις να γίνονται στην Αθήνα, του 1969 στο Στ.Καραισκάκη και του 1982 στο νεόκτιστο ΟΑΚΑ. Το 1985 έγινε το Ευρωπαικό κλειστού στο επίσης νεόδμητο ΣΕΦ.
Τα Παγκόσμια πρωταθλήματα ξεκίνησαν το 1983 στο Ελσίνκι, ενώ το 1997 έγιναν στην Αθήνα - ΟΑΚΑ, με την τελετή έναρξης στο Παναθηναικό Στάδιο.
Το 1986 είχε γίνει το πρώτο παγκόσμιο Εφήβων/Νεανίδων στο ΟΑΚΑ.
Δείτε πολλά ακόμα ενδιαφέροντα στοιχεία στο -> Ιστορικά & διοργανώσεις
Μπορεί να αναφέρει κανείς πάρα πολλά ονόματα που ξεχώρισαν και έγραψαν μεγάλη ιστορία στο στίβο.
Για την Ελλάδα σίγουρα ο Σπύρος Λούης (με τον Βασ.Χαριλάκο) στον Μαραθώνιο και ο Κωνσταντίνος Τσικλητήρας στα άλματα είναι από τα πλέον φημισμένα των παλαιών χρόνων.
Η Βούλα Πατουλίδου με τη νίκη-έκπληξη στα 100μ. εμπόδια στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1992 έδωσε μεγάλη ώθηση στον ελληνικό στίβο.
Οι 3 συνεχόμενες νίκες σε μεγάλες διοργανώσεις που πέτυχε ο Κώστας Κεντέρης στα 200μ. τα έτη 2000-2001-2002 και οι συνεχείς επιτυχίες της Κατερίνας Στεφανίδη σε όλες τις διοργανώσεις στο επι κοντώ τα έτη 2016-2017-... είναι από τις πλέον ξεχωριστές.
Παγκοσμίως οι πρώτες αναφορές γίνονται συνήθως για το πλέον δημοφιλές αγώνισμά του στίβου, τα 100μ.
To 1936 o έγχρωμος Αμερικανός Jesse Owens στο Βερολίνο ενώπιων του Hitler ήταν το πρόσωπο των Αγώνων και δεκαετιών.
Ο Carl Lewis είναι από τα ταυτόσημα ονόματα με επιτυχίες και μάλιστα σε 4 αγωνίσματα, ενώ το σκάνδαλο ντόπινγκ του βασικού στα 100μ. αντιπάλου του, Ben Johnson, το 1988 είναι σημείο αναφοράς - αντίστοιχη ιστορία έχει μεταγενέστερα και η Marion Jones.
Καταπληκτικές είναι οι επιδόσεις της Florence Griffith Joyner αλλά και η παρουσία της Allyson Felix και της Merlene Ottey, διαχρονικά ονόματα ήταν η Fanny Blankers-Koen, η Betty Cuthbert, η Irena Szewinska.
Για μια δεκαετία, ο Usain Bolt από το 2008 κυριάρχησε στα σπριντ κάνοντας και εντυπωσιακά παγκόσμια ρεκόρ και πήγε τον στίβο σε άλλο επίπεδο.
Ιδιαίτερη είναι η περίπτωση του Justin Gatlin που ήταν κορυφαίος, είχε τιμωρία αρκετών χρόνων αλλά επανήλθε μετά. Επίσης των Asafa Powell και Kim Collins με μεγάλη διάρκεια σε επιδόσεις κάτω από τα 10" στα 100μ.
Ο Michael Johnson και η η Marita Koch σε 200μ-400μ., η Heike Drechsler σε σπριντ και μήκος, o Alberto Juantorena και η Jarmila Kratoswilowa σε 400μ.-800μ., οι Wilson Kipketer, David Rudisha στα 800μ., ο Seb Coe σε 800-1500μ. o Edwin Moses στα 400μ εμπόδια, οι Haile Gebrselassie, Abebe Bekila, Paavo Nurmi, Emil Zatopek, Steve Prefontaine σε αγωνίσματα αντοχής, ο Bob Beamon και ο Jonathan Edwards, η Stefka Kostadinova, ο Sergey Bubka και η Yelena Isinbaeva στα άλματα, οι Alfred Oerter, Jan Zelezny στις ρίψεις είναι ορισμένα πασίγνωστα ονόματα με ξεχωριστή ιστορία.
Οι αθλητές των συνθέτων χαρακτηρίζονται ως υπεραθλητές με τον Daley Thompson να είναι και λόγω χαρακτήρα από τους πλέον διάσημους, μεγάλο όνομα ήταν ο Dan O'Brien, ενώ ο Roman Sebrle και μετά ο Ashton Eaton έφτασαν πολύ ψηλά το 10θλο. Η Jackie Joyner Kersee εντυπωσίαζε στο 7θλο - αλλά και επιμέρους στο μήκος.

w w w . s t i v o z . g r